GINEKOLOGIJA

Ginekologija je grana medicine koja se bavi proučavanjem ženskog reproduktivnog sistema, njegovim bolestima i načinima liječenja.

Razlozi za ginekološki pregled

  • Kao dio regularne provjere statusa (šestomjesečna kontrola). U toku pregleda se može uzeti bris za Papanikolau test.
  • Da bi se ispitalo prisustvo infekcije kao što sugljivične infekcije ili bakterijska vaginoza.
  • Da bi se dijagnostikovale seksulano prenosive bolesti kao što su hlamidija, gonoreja, herpes, trihomonas, ili humani papilloma virus HPV
  • Da bi se otkrio uzrok neregularnog krvarenja iz uterusa.
  • Da bi se identifikovale morfološke abnormalnosti organa male karlica kao što su fibromi, ovarijalne ciste, ili prolaps uterusa.
  • Da bi se ispitao bol u abdomenu.
  • Prije davanjakontraceptivne terapije. Neka sredstva za kontracepciju, kao što je spirala zahtevaju ginekološki pregled da bi se aplikovala pravilno.
  • Praćenje trudnoće

Pregled kod ginekologa (sistematski) počinje uzimanjem anamneze. To je razgovor na osnovu koga doktor dobija informacije o Vašem zdravstvenom stanju i razlogu dolaska, bilo da je u pitanju neki ginekološki problem ili obična redovna godišnja kontrola.

Ginekološki pregled u užem smislu sastoji se iz tri dijela:  

Inspekcija: Posmatranje spoljašnjih genitalnih organa uz palpaciju (opipavanje) eventualno uočenih promjena.

Pregled pod spekulumom - u vaginu se uvodi instrument (spekulum) koji omogućava da ginekolog pogleda kako izgledaju zidovi vagine i grlić materice.

Bimanuelni pregled- Ginekolog uvodi svoja dva prsta jedne ruke u vaginu, a vrhovima prstiju druge ruke nežno pritiska trbušni zid iznad stidne kosti - u predjelu materice i oba jajnika. Na ovaj način moguće je opipati promjene na materici (npr. uvećanu matericu, pa čak i razlog uvećanja - trudnoća, miomi itd.), kao i na jajnicima (upale, tumori).

Preporuka je da se ginekološki pregled obavi bar jednom godišnje, međutim najnovija istraživanja pokazuju da bi bilo poželjno na ovaj pregled otići i dva puta godišnje.

Kod nevinih djevojaka, umjesto ginekološkog pregleda, radi se rektalni pregled. U ovim slučajevima obavezan je i ultrazvuk organa male karlice, koji može da se uradi preko prednjeg trbušnog zida, ili rektalno.

Prvi ginekološki pregled ne mora da se završi pregledom ginekologa, već može biti i samo razgovor tokom kojeg će se djevojka informisati i dobiti sve informacije o daljem razvoju.

Ginekološki ultrazvučni pregled je idealna dopuna ginekološkog pregleda. Ovo je razlog zbog čega se, uz klasičan ginekološki pregled, ultrazvuk organa male karlice smatra za standardni postupak prilikom posjete ginekologu. Ultrazvučni pregled je praktično obavezan, ukoliko se na osnovu ginekološkog pregleda posumnja na neku promjenu unutrašnjih genitalnih organa.

Ginekološki ultrazvuk može se vršiti na dva načina, transabdominalno (preko stomaka) ili transvaginalno (vaginalnim putem). Transvaginalni ultrazvuk daje jasniju sliku jer je sonda mnogo bliža organima koji se pregledaju. Ginekološki ultrazvuk omogućava da se utvrdi postojanje cista, mioma, promjena, tumora na jajnicima, jajovodima i materici. Ginekološki ultrazvuk je neizostavan metod utvrđivanja trudnoće i kontrole sve do porođaja.

Zahvaljujući jednostavnosti i neškodljivosti izvođenja pregleda, ultrazvuk abdomena predstavlja pouzdanu i efikasnu metodu u otkrivanju i praćenju različitih oboljenja abdominalnih organa kao što su: urođene anomalije, zapaljenske promjene – akutne i hronične, ciste, benigni i maligni tumori, ciroza jetre, kalkuloza (kamen) žučne kese i bubrega, prisustvo slobodne tečnosti u trbušnoj duplji, aneurizme (proširenja) i aterosklerotični plakovi (naslage) na velikim krvnim sudovima, povrede.

Međutim kada je riječ o dijagnostici stanja i oboljenja šupljih organa (želudac, dvanestopalačno, tanko i debelo crijevo) zbog prisustva vazduha i sadržaja u njima ultrazvuk abdomena je ograničenih mogućnosti.  Za pregled navedenih organa koriste se endoskopske metode (gastroskopija – endoskopski pregled želuca i dvanaestoplačanog creva i kolonoskopija – endoskopski pregled cele dužine debelog crijeva)

PAPA test je kratka, jednostavna i generalno bezbolna metoda. Izvodi se u sklopu ginekološkog pregleda. U vaginu se ulazi spekulumom i pomoću štapića i četkice se uzima bris sa prednje i zadnje strane grlića materice i iz kanala grlića materice. Od dobijenog uzorka se pravi citološki razmaz (ćelije se razmažu po predmetnom staklu i boje specijalnim bojama) koji se gleda pod mikroskopom. 

Ova jednostvna i brza metoda omogućava ranu dijagnozu i pravovremeno liječenje pretećeg karcinoma grlića materice. Redovnim kontrolisanjem moguće je smanjiti rizik od umiranja i do 90%.

Postoje dvije vrste klasifikacije resultata testa. Prema staroj klasifikaciji postoji 5 grupa nalaza:

PAPA I - uredan nalaz
PAPAII - netipične zapaljenjske promene
PAPA III - displazija (blaga, srednje teška ili teška)
PAPA IV - carcinoma in situ
PAPA V - sumnja na invazivni karcinom

Bethesda sistem je nova klasifikacija prema kojoj postoji 4 grupe nalaza:

CIV 1 - blaga displazija
CIV 2 - umjerena displazija
CIV 3 - teška displazija
CIS - carcinoma in situ

PAPA test se radi zajedno sa kolposkopijom, jer ova kombinovana metoda postiže tačnost od 98%. Smatra se da su ova dva pregleda, udružena, značajna za bolju dijagnostiku preomjena vulve, vagine i grlića materice.


Mikrobiološki i mikološki brisevi

Mikrobiološki i mikološki brisevi mogu detektovati brojne bakterije i gljivice koje uzrokuju neprijatnosti i probleme. Brisevi su dio redovnog ginekološkog pregleda i na vrlo jednostavan način se može otkriti prisustvo infekcija u ženskom reproduktivnom sistemu. Mikrobiološkim i mikološkim brisevima može se utvrditi prisustvo brojnih polno prenosivih bolesti (kandida, hlamidija, mikoplazma, ureaplazma, gonoreja, trihomonijaza, sifiis).

Kolposkopija je pregled vulve, vagine i grlića materice pomoću aparata koji ima mikroskop. Ovim pregledom se mogu uočiti promjene na vulvi, vagini i grliću materice i na osnovu toga se određuje dalji tretman i liječenje. Ovim se dopunjuje Papanicoulau bris grlića materice.Kolposkopiju možemo raditi pri svakom ginekološkom pregledu, ili kada postoji indikacija, kao što su promjene na grliću materice u vidu “ranice”, ukoliko se pojavi krvarenje nakon odnosa, ili kod nerazjašnjenih vaginalnih krvarenja, kao i nakon dobijanja PAPA nalaza koji zahtijevaju dalje ispitivanje. Kada se nađu polne bradavice-kondilomi bilo koje lokalizacije: vulva,vagina ili grlić obavezno se radi kolposkopija. Sve promjene na grliću koje ljekar uoči pri pregledu, kao što su leukoplakije, polipi, upalne promjene grlića-cervicitisi su takođe indikacija za kolposkopiju.

 

Kako se radi kolposkopija?

To je bezbolna metoda koji traje 5-10 min. Započinje se kao standardni ginekološki pregled, nakon postavljanja spekuluma grlić se premazuje razblaženom sirćetnom kisjelinom, nakon čega je ljekaru dostupan detaljan pregled i svaka promjena na grliću je jasnija i može se analizirati. Nakon toga se premazuje rastvorom joda-Lugolovim rastvorom koji takođe ima svoj značaj u analizi promjena. U toku pregleda može se osjetiti blago peckanje.Nakon pregleda ljekar se opredjeljuje o daljem ishodu, a to može biti liječenje ili potreba za biopsijom grlića materice u cilju dalje dijagnostike.

Biopsija je uzimanje ijsečka tkiva sa mjesta koje je određeno kolposkopijom. Dobijeni materijal se fiksira i šalje na histopatološku obradu. Tako se dobija tačna dijagnoza promjene. Nakon intevencije se može javiti oskudno krvarenje koje je kratkotrajno.

Biopsija se može raditi medicinskim kliještima ili radio-frekventinim nožem (LEEP, LETZ) - najsavremeniji način intervencije.

Dobijeno tkivo grlića šalje se na histo-patološki pregled. Histo-patološkim pregledom utvrđuje se da li se u uzorku tkiva nalaze normalne ili „abnormalne“ (izmijenjene) ćelije.

Radiotalasi u ginekologiji se najčešće koriste u cilju:

      • uklanjanja polnih bradavica (kondiloma)
      • biopsije ili ekscizije različitih promjena na genitalijama.,
      • vaporizacionog ili koagulacionog tretmana površina (ektopije i sl.)
      • LOOP ekscizija, gdje uz pomoć elektroda u obliku omčica vrši uklanjanje većeg ili manjeg dijela grlića materice, koji se isputuje ili ciljno uklanja.

Radiohirurgija je atraumatski metod sječenja i koagulacije mekog tkiva, bez postoperativnog bola i uz minimalnu destrukciju tkiva.

Ekspertni ultrazvučni pregled je sličan standardnom ultrazvučnom pregledu, ali sa većim nivoom detalja i osvrtom na bebinu anatomiju. Ekspertni ultrazvuk omogućava ljekaru da pogleda fetus od glave do pete, provjeri da li postoje bilo kakve nepravilnosti u strukturi i anatomiji, i procijeni bebin rast i okolinu, uključujući i posteljicu, pupčanu vrpcu i amnionsku tečnost. Obično ga izvodi ljekar-ginekolog, spec neonatolog.

Ekspertni ultrazvuk započinje ukupnim pregledom fetusa, uključujući i položaj placente i mjerenja glave, trbuha i ekstremiteta. Te mjere su korisne u određivanju gestacijske dobi i vrjednovanja rasta i razvoja. Dalje, detaljno se ispituje fetalna anatomija koja uključuje više pregleda organa i struktura. Funkcija se procjenjuje isto kao i struktura. Ekspertni ultrazvuk uključuje procjenu fetalnog koštanog sistema, krvnog sistema, kičme, mozga, lica, srca, pluća, dijafragme, jetre, želuca, nadbubrežnih žlijezda, bubrega, crijeva, mokraćne bešike, pola, ekstremiteta, pupčane vrpce, posteljice i plodove vode, kao i materice i okolnih organa.

Obično se rade tri ekspertna ultrazvučna pregleda, po jedan u svakom tromjesečju. Prvi obično bude u periodu oko 12. nedelje trudnoće, gdje je akcenat na završenoj organogenezi – formiranju organa. A i nalazi mjera sa tog snimanja se koriste kao pokazatelji na osnovu kojih se radi biohemijski skrining – dabl test. Drugi pregled je u periodu između 22. i 24. nedelje trudnoće i obično ga prati detaljniji pregled morfologije srca i krvotoka (fetalna ehokradiofigrafija). Treći ekspertni ultrazvuk je u periodu između 32. i 34. nedelje trudnoće.

Uvijek tu za Vas!